۵ گام برای ایجاد دوره آموزش مجازی موفق
برای آنکه یادگیری برخط، تجربهای موفق و شاد باشد، دانشجویان باید به کمک یک الگوی ساختاریافته آموزش ببینند. در این مقاله الگوی پنج مرحلهای توضیح داده میشود که چارچوبی است برای ایجاد دورههای آموزشی مجازی. در این الگوی پنج مرحلهای، در هر مرحله از دانشجویان پشتیبانی شده تا در یادگیری برخط به تخصص کافی دست یابند. هر مرحله نیازمند فعالیت الکترونیکی متفاوتی است که در زیر توضیح داده میشود.
گام ۱: دسترسی و انگیزه
در ابتدا دانشجویان باید بتوانند به محیط آموزشی دسترسی خوب و منظم داشته باشند. آنها به دانش کافی برای پیدا کردن مهمترین بخشها بر روی صفحه نمایش یا تلفن همراه خود نیاز دارند. اگر قرار باشد در این دوره آموزشی مشارکت فعالی داشته باشند باید بدانند که چگونه از سامانه برای مشارکت استفاده کنند نه اینکه فقط محتوای صفحه نمایش را بخوانند. نباید مهارت دانشجویان را در استفاده از سامانه با طراحان سامانه یا کسانی که تجربه زیادی در استفاده از سامانه دارند، یکی در نظر گرفت. پیش از هر چیزی به دانشجویان، نحوه استفاده از سامانهای را که برای آموزش مجازی انتخاب کردهاید آموزش دهید.
در شروع یک دوره آموزشی موانع متعددی برای دانشجویان(مثل آشنا نبودن با سامانه، تفکر منفی دانش پایین و …) وجود دارد، بنابراین اگر فعالیت الکترونیکی این گام جذاب نباشد، به شدت از انگیزه دانشجو میکاهد. پس در این گام فعالیتهایی را انجام دهید که موجب ایجاد انگیزه شود. به چند مورد اشاره خواهم کرد.
- هدف خود را به طور شفاف و کامل به دانشجویان توضیح دهید.
- حتی تکالیف ساده در این مرحله نیازمند وقت و پشتیبانی زیادی است. پس برای این مرحله تکالیف سخت در نظر نگیرید.
- از ارسال پیامهایی چون «شما؟»، «عکسی از خود ارسال کنید» و یا «پروفایل خود را تکمیل کنید» در شروع یک دوره آموزشی بپرهیزید؛ زیرا چنین پیامهایی افراد را میترساند خصوصاً آنها که گوشه گیر بودند یا در آموزشهای برخط تجربه کمتری دارند.
- در یک هفته اول، ممکن است همه دانشجویان شما حاضر نباشند، بنابراین هفته اول را به انجام فعالیتهای جزیی بپردازید، تا دانشجویانی که در هفته دوم به شما میپیوندند بتوانند خودشان را با دوره شما هماهنگ کنند و تکالیف هفته اول را جبران کنند.
گام ۲: اجتماعی شدن
اجتماع کوچک خود را از طریق فعالیتهای الکترونیکی تعاملی و خلاق راه اندازی کنید؛ خواه این اجتماع چند هفته دوام داشته باشد یا چند سال، مهم این است که فرصت یادگیری ویژهای را به دانشجویان شما میدهد. فعالیتهای الکترونیکی که برای این مرحله در نظر میگیرید باید دانشجویان را وادار کند که با چند نفر دیگر ارتباط برقرار کنند. در این مرحله باید شبکههای اعتماد میان دانشجویان را گسترش دهید. در این مرحله باید به دانشجویان خود کمک کنید که به ارزش آموزش مجازی و در کنار هم بودن پی ببرند. باید به آنها نشان دهید که چگونه تکالیف و کارها را به صورت گروهی انجام دهند. این مرحله زمانی به پایان میرسد که دانشجویان چیزی را از خود به صورت مجازی(برخط) به اشتراک بگذارند.
در این مرحله به دنبال این هستیم که اکثر دانشجویان به شناختی از توانایی یکدیگر برای همکاری برسند و همچنین بدانند چطور میتوانند در یادگیری خود و دیگران از طریق سامانه سهم داشته باشند. آنها باید با هم تعامل داشته باشند و نوعی اعتماد میان آنها ایجاد شود. پیشنهادی که برای این مرحله میشود؛ ایجاد یک گروه در رسانههای اجتماعی برای دانشجویان آن دوره است.
گام ۳: تبادل اطلاعات
در این مرحله باید فعالیتهایی را در نظر بگیرید که دانشجویان اطلاعات خود را با یکدیگر مبادله کنند و اینکه تکالیف را به صورت مشارکتی انجام دهند. فعالیت های الکترونیکی را طراحی کنید که بر هماهنگ سازی و ارتباط میان دانشجویان تمرکز داشته باشد. هنوز نباید انتظار همکاری گسترده از دانشجویان داشت. در این مرحله میتوانید تکنیک کار گروهی را امتحان کنید. یعنی دانشجویان خود را به چند گروه تقسیم و به هر کدام تکلیفی را بدهید. تکالیفی را برای گروهها در نظر بگیرید که موجب همکاری دانشجویان با یکدیگر و حتی ارسال بازخورد به یکدیگر شوند. این مرحله زمانی به اتمام میرسد که دانشجویان بدانند چطور از طریق فعالیتهای الکترونیکی، اطلاعات را پیدا کنند، ارائه دهند و تبادل کنند. اگر دیدید دانشجویان شما اساس یک فعالیت الکترونیکی را به چالش میکشند، یا میخواهند آن را تغییر دهند و یا راه های جایگزین پیشنهاد میکنند؛ این نشان میدهد که آنها برای گام بعدی آماده هستند.
گام ۴: ساخت دانش
تا اینجای کار بسیاری از دانشجویان شما به پتانسیل تعامل برخط پی میبرند و رفته رفته کنترل ساخت دانش را به عهده میگیرند. فعالیتهای الکترونیکی این مرحله بیشتر باید به تفکر و تعامل با دیگران تمرکز داشته باشد. هدف فعالیتهای الکترونیکی در این مرحله ساخت دانش مناسب است که از تجربههای کسب شده در گامهای قبلی خلق شده باشد. در این گام دانشجویان با دانشی که از قبل کسب کردهاند و همچنین مشارکت با یکدیگر به حل مسئلهای میپردازند. تکالیف عملی(پروژه) که در این مرحله به دانشجویان داده میشود باید آنها را وادار به تفکر، استفاده از دانش قبلی و همچنین مجبور به مشارکت بیشتر با همگروهی و یا دیگران کند.
گام ۵: توسعه
در این مرحله دانشجویان مسئول یادگیری خود و گروهشان میشوند. پیگیر ایدههایی میشوند که از چهار گام قبلی به ذهن آنها خطور کرده است. در این گام برای دانشجویان دیگر این سوال وجود ندارد که چطور میتوانند با هم مشارکت بر خط داشته و هم متعهد و خلاق باشند. جایگاه آنها برای ادامه زندگی دیجیتال تثبیت شده است و میتوانند هم آموزش دهنده و هم یادگیرنده دانش برخط باشند. دانشجویان در این گام افرادی منتقد هستند و میتوانند تفکر کنند. دانشجویان این مرحله میتوانند راهنمای خوبی برای کسانی باشند که در گامهای اول و دوم هستند. در این مرحله میتوانید فعالیتهای الکترونیکی بسیار چالش برانگیزی را به آنها پیشنهاد دهید. فعالیتهای را ارائه دهید که امکان ارزیابی و نقد را برای دانشجویان این گام را فراهم کند.
منبع: کتاب فعالیتهای الکترونیکی؛ کلید یادگیری فعال در فضای مجازی
نتیجه گیری:
سعی کردم در این مقالهی وبپای با زبانی ساده گامهای ایجاد یک دوره آموزشی درخور دانشجو را توضیح دهم. این روزها که به دلیل شیوع بیماری کرونا، بیشتر دورههای آموزشی مجازی شدهاند، ایجاد دورههای آموزشی با کیفیت میتواند نقش بسزایی در موفقیت دانشجویان عزیز داشته باشد. این گامها هر چند ساده اما درخور توجه هستند. طی کردن این گامها به ترتیب میتواند تجربه آموزشی خوبی برای اساتید و دانشجویان فراهم کند. منتظر شنیدن انتقادات و پیشنهادات شما هستم.
دیدگاهتان را بنویسید